De barak
Plattegrond, foto, maquette
In de etalage staat een maquette van de barak die in de Eerste Wereldoorlog op het puntje van het eiland gebouwd werd. Het was 60 meter bij 13 meter en bestond uit een enkele houten wand. De wind floot door de kamers en het dak, de koud trok uit de vloer omhoog. Aan de kant van de zee waren keukens, een badkamer met latrine, een conversatiezaal en een eetzaal. Aan de kant van het kerkhof waren slaapkamers.
Dagelijks leven in het kamp
Tennissen en wandelen
Een aantal maanden na de opening van het kamp werd een tennisbaan aangelegd naast de barak. De geïnterneerden zetten een actieve tenniscompetitie op. Fanatiek als ze waren, leverde dat zowel plezier als irritaties onderling op. Verder mochten de geïnterneerden gaan wandelen. Altijd werden ze dan op korte afstand gevolgd door bewapende Urker bewakers.
De kaarten van geïnterneerden
Hun lijn met de buitenwereld
De geïnterneerden mochten - in eerste instantie zelfs zonder dat de luitenant meelas - post versturen aan het thuisfront. Daarvoor was een speciaal poststempel, dat nu bijzonder zeldzaam is geworden. De brieven en kaarten geven daarnaast ook bijzonder interessante informatie over wat de geïnterneerden bezighield.
Het tunnelproject
De tekst op de achterkant van de unieke tunnelfoto
Een dozijn geïnterneerden werkte maandenlang aan een tunnel. Het doel was het mortuariumhuis op het naastgelegen kerkhof, waar de mannen in het donker zouden eindigen. Vanuit daar konden ze dan onbespied richting een roeiboot, waarmee ze in de nacht naar een verderop gelegen motorboot zouden roeien. Maar helaas, een paar meter voordat de tunnel af was, werden ze ontdekt. Er is één unieke foto van de tunnel, te zien in Ruinen. Klik om te lezen wat de Belgische geïnterneerde Romain op de achterkant van de foto schreef.
Het dagboek van Thomas Rainey
De beruchte Ierse vlieger schreef zijn avonturen op
De piloot Rainey kwam in Nederland terecht na een noodlanding. Hij was vast van plan snel weer naar het front te komen en plande allerlei ontsnappingen. Hij schreef over zijn tijd in Nederland in een journal. Hij tekende daar ook dingen bij. Wat staat er op deze pagina? Links zijn interpretatie van de Urkers. Rechts verhaalt onder meer over Kerst in het kamp in Groningen. Dit schreef Thomas Rainey over zijn tijd in Nederland in WO1 [Expositie Duivelseiland]
Tijdlijn
Wat gebeurde er wanneer?
Aan de Brink 25 gaat de expositie door. Er hangt sinds maart een tijdlijn met daarop belangrijke data van de Eerste Wereldoorlog in Nederland en op Urk. Over de aanslag op Franz Ferdinand, de mobilisering, besmettelijke ziekten, de bouw van kamp Urk, ontsnappingsmomenten, en meer.
Coutisson, de pop en de veerboot
Piloot Joseph Coutisson ontsnapt
De Franse piloot Joseph Coutisson is een vastberaden heethoofd. Hij moet en zal van Urk ontsnappen. Uiteindelijk lukt hem dat, terwijl hij afgezonderd is in 'de Doos'. De ingrediënten: een pop, een slapende bewaker, een omgekochte stoombootmedewerker en een strakke planning.
Rainey: 'All right'
Ontsnapping via een omweg
De Ierse piloot Rainey probeerde vele malen uit Nederland en Urk weg te komen. Een mooie poging was toen hij naar een bootje zwom terwijl de kogels hem om de oren vlogen. Uiteindelijk werd hij in Edam weer opgepakt. Het lukte hem uiteindelijk wel. Hij was na een verblijf in een geestelijk instituut in Scheveningen om aan te sterken. Een vervalst verlofbriefje zorgde er uiteindelijk voor dat hij ontkwam. Eenmaal terug in Engeland stuurde hij een telegram naar Urk met twee woorden: 'All right'.
Violen en verlofbriefjes
Vervalsingen geven Fransen vrijheid
De Franse Deramond en Maudinaud zijn in 1916 geïnterneerd op Urk. Deramond speelt viool en via de post krijgt hij muziekstukken. Maar er zitten meer boodschappen in de muziekboeken dan dat de kolonel van het Urker kamp weet. De Fransen plannen een ontsnapping, een vervalsing en een inbraak in het kantoor van de kolonel. In september voeren ze hun plan uit. En met succes. Voor het expositieraam hangt onder andere de vervalste stukken, een foto van Deramond in het kamp en meer.
Vind je het verhaal van Duivelseiland in de Eerste Wereldoorlog interessant? Doneer dan een kopje koffie
Het onderzoeken van een historisch verhaal duurt lang. Kost geld. Is ook ontzettend leuk, dat ook, zeker weten. Net als het inrichten van een tentoonstelling ook plezier geeft én veel werk kost. Als je de informatie waardeert of interessant vindt, zou je me heel blij maken met een kleine bijdrage. Want van plezier kan ik geen eten kopen.
Dat geeft mij weer een klein beetje meer ruimte om te werken aan nieuwe verhalen die veel graafwerk met zich meebrengen. Verhalen die zeker ook de moeite waard zijn, maar niet actueel genoeg voor een journalistieke opdrachtgever en niet commercieel genoeg voor een zakelijke klant.
Doneren kan al vanaf €1,50, da's goedkoper dan een kopje thee in een restaurant!